[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Twój Ciołek długo strzegł sarmackich owiec."
Kiedy wypowiesz te słowa, książeczko,
Z ufnością czekaj na spełnienie prośby.
On skinie głową, poda ci prawicę,
Aaskawie przyjmie cię pod swą opiekę.
Szczęśliwie wejdziesz w świat, a wielkie imię
Sprawi, że będą cię kochać Polacy.
Lecz dokądkolwiek losy cię powiodą,
Bacz, byś się sobie nie wydała wielka
I nie uniosła się pychą. Szczęśliwy,
Kto siebie zawsze własnym łokciem mierzy.
Uznaj swe błędy. Jeżeli masz miejsca
Bez błędów, zliczysz takich kart niewiele.
Bo przecież, kiedym pisał to, co teraz
Niesiesz w świat, kiedym wiązał te westchnienia,
Nie Muza, ale Zmierć nade mną stała,
Czarną ściskając ręką moje pióro.
Owidiuszowi jeśli się wybacza,
%7łe w mrocznym czasie śpiew jego brzmiał głucho,
Niechże czytelnik pomni: nie wygnańcem,
Lecz prawie trupem byłem, gdym to pisał.
X
Elegia VII
O sobie samym do potomności - podczas niebezpiecznej choroby
(fragmenty)
Nosse voles vitae fata peracta meae...
Jeśli ktokolwiek gdy będę w grobie
Zapragnie o nas zasięgnąć wieści
Niech przejrzy kartę, com sam o sobie
Napisał w chwilach ciężkiej boleści -
Za Znińskim bagnem jest wieś przejezdna
Co się Janusza imieniem zowie,
tamtędy niegdyś polsy królowie
Jezdzili w pruską ziemię do Gniezna -
I tam mój ojciec mieszkaniec wioski
Orał poczciwie grunt - pradziadowski. -
Tam gdy mu dziatwa morem pomarła,
Co nasze strony wyniszczał srodze,
Aza się z ojcowskich zrenic otarła -
Gdy na świat Boży, k'niemu przychodzę. -
Dla mnie czwartego dnia listopada
Błysnęło światło jasności dniowej,
W tym samym roku kiedy śmierć blada
Przerwała życie polskiej królowej. -
Onej Zapolskiej dobrej Barbary,
Którą opłakał lud cały społem.
Zaledwo piąte lato zacząłem,
Gdym już naukom dawał ofiary.
Bo ojciec czujny o dni dziecięce
Nie chciał mnie trudom poświęcać wcale,
NIe dałmi sochy w niewprawne ręce
Ani pozwolił schnąć na upale. -
Potem o dzięki dobroci Pańskiej
Umysł od miejskich mistrzów przetarty,
Wzniosłem do szkoły, którą Lubrański
Zwieżo założył na brzegach Warty. (...)
Tamem usłyszał imię Wirgila,
I Nazonowe imię mistrzowskie -
Tamem poetów wielbił do tyla
%7łem dla nich cześci oddawał boskie. -
Ilem tam pracy ze łzami spolił!
Ilem wzniósł modłów do Apollina
Aby mnie przyjął za swego syna
I w swoim chórze śpiewać pozwolił!
Skinął - przyzwolił - i lirę wziąłem (...)
Ubogi ojciec swoje ostatki
Wywlókł już dla mnie z rolniczej chatki -
Zlubować muzom nie było za czem,
Miałem je żegnać wolą, nie wolą,
Gdy wielki Krzycki tknięty mym płaczem
Czule pomyślał nad moją dolą. -
Dom swój otworzył - sercem łaskawym
Przyrzekł mym muzom bywać pomocą,
Spełnił co przyrzekł - lecz zmarł niebawem
I znów widziałęm przyszłość sierocą.
Lecz dobre losy mego żywot
Były wrócone prawicą Boską
Przyjał mnie Kmita, nie szczędząc złota
Słął mnie po światło na ziemię włoską -
Spełnione chęci, lece ochoczy
Zanieść Palladzie serce i głowę,
Lecz los mnie zdradza, choroba tłoczy,
I zmusza wracać w progi domowe. (...)
Oto i wszystko - cóż pisać dłużej?
Kto będzie ciekaw dosyć się dowie,
Słąbe mam siły, zwątlone zdrowie,
I lada praca już mnie unuży.
Jednak oblicze weselem kwitnie,
Płonę rumieńcem jako niewiasta,
Słowa mi idą łacno, dobitnie,
A postać słusznej miary dorasta. (...)
Jam zawsze cześcią właściwą pałał
Na słowa Tyta pamiętne wiecznie:
"Nikomum dzisiaj dobra nie zdziałął
Dzień to stracony bezużytecznie".
Mięknę gdy we łzach obaczę oczy,
Me sarnie serce lęka się trwoży,
I kląłem wojny, gdy bój się toczy,
Bom nosił w sercu wszystek lud Boży -
W życiu narowy miałem niewieście,
Lubiłem stroje, miękkość, wygody,
Lecz nimem skończył wiosen dwadzieście
Nic nie pijałem krom czystej wody. -
(Z niej to mych chorób wynikły stopnie
Z niej moje płuca puchną boleśnie). -
Miłość w mym sercu wrzała pochopnie,
W młodzieńczej piersi czułem ją wcześnie. -
Pod ton miłosny i lutnię stroję,
I siłam pieśni miłosnych sklecił,
"A gdzież (spytacie) te pisma moje?"
O! dawnom nimi komin podniecił.
Pienie dziecinne wątłe i blade,
Niegodne życia ogniem spłonęło. -
Dziś kończąc piątą Olimpiadę
[ Pobierz całość w formacie PDF ]